Medeni Kanun Neden İsviçre’den Alındı?

Atatürk Devrimleri uygulamaları başında Türkiye; uygulanır görünen İslam Hukukunu terk etmeye karar verince yerine geçecek hukuk sisteminin Batı’dan alınması kararlaştırılmıştır.

Batı’da iki değişik hukuku sistemi vardır. Bunlardan biri, “Romano-Germanik veya Civil Law” (1) diğeri ise “Common Law” sistemidir . Ancak; iki sistem arasında çok önemli farklar vardır. Civil Law sisteminde kurallar büyük oranda yasalarda yazılıdır; buna karşın, Common Law sisteminde kodifikasyon daha azdır. Geleneksel hukukunu terk edip onun yerine yeni bir hukuk sistemi getirmeye çalışan bir ülke için, içinde aranan kuralların bulunabileceği yazılı bir kanun ve hukuk sisteminin kabul edilmesi, emredici kuralların yargı kararlarından çıkarıldığı bir sistemden (2) daha uygun bulunmaktadır. Bu durum ve özellik, alınacak kanunların öncelikle Kıta Avrupası hukukundan seçilmesinde en önemli etken olmuştur.

–

Türk Medeni Kanunu olarak neden İsviçre Medeni Kanunu alındı?

O dönemde birden fazla ülkenin medeni kanunu bulunmaktaydı. Dönemin hukukçuları bu medeni kanunları gözden geçirdiler. Sonuç olarak şu kanıya vardılar: Fransa’nın kanunu çok eskiydi ve güncelliğini yitirmişti. Almanya’nın kanunu çok soyut ve anlaşılması zor teorik bilgiler içermekteydi. Ayrıca pratik değildi. Bu kanunların aksine İsviçre Medeni Kanunu ise ülkenin şartlarına ve yapılan yeniliklere daha yakındı.

İsviçre Medeni Kanunu’nu seçilmesinde şu etkenleri saymaktadır:

1. İsviçre’de okuyan hukukçuların, Türkiye’de idare başına geçmeleri.
2. İsviçre Medeni Kanunu’nun açık ve sade oluşu.
3. Türkiye’de Fransızca bilenlerin sayısının fazla olması nedeniyle çevirinin çabuk ve kolay yapılabilmesi olanağının bulunması.
4. Kadın-erkek eşitliğine dayanan aile hukukunun detaylı bir mahiyette düzenlenmiş olması. (3)

İsviçre Medeni Kanunu dünya medeni kanunları içerisinde en yenisi, anlaşılması en kolayı, en demokratı ve en pratiği idi. Bütün bunlarla beraber, medeni kanunların en yükseği olduğu da en büyük hukukçularca kabul edilmiştir. Türk milletinin ruhu, demokrat olduğu gibi, son Türk ihtilalinin ana karakteri de, bu idi. Bütün bunlardan dolayı, İsviçre Medeni Kanunu diğerlerine üstün tutuldu ve alındı. (4)

Medeni Kanun’un alınışındaki etken olan özellikler genel olarak şunlardır:

1. Kişisel özgürlük ve kişi davranışına geniş alan bırakmaktaydı.
2. Sosyal karakteri oldukça belirgindi.
3. Medeni Kanun hakemi takdir bakımından geniş alan bırakmaktaydı.
4. Kısa ve etkili anlatımı olduğundan halkın anlayabileceği bir dili vardı.
5. İncelenmesini kolaylaştırmak için açık ve anlaşılır bir sistemi vardı. (5)

–

Medeni Kanunun Alınmasına Getirilen Eleştiriler

İlahi bir şekilde yazılmayan Medeni Kanunun; üzerinde konuşulup düşünce bildirilmesi olanağı vardır (6) ve başından beri de bu yapılmıştır. Eleştiriler çeşitli şekil ve açılardan ileri sürülmüştür. İslam dininin bırakıldığı, iyinin alınıp kötünün atılmasının yapılmadığı, çeviri yanlışı yapıldığı, düzgün Türkçe kullanılmadığı, çabuk hazırlandığı (7), nişanlanma, evlenme, boşanma, karı-koca mal rejimleri, nesep, iştirak halinde mülkiyet, miras hükümlerinin değişmesi gerektiği (8), kadın erkek eşitliğinin sağlanmadığı (9), sosyal bakımdan da eşitsizlik bulunduğu (10) ileri sürülmüştür.

–

Kaynakça

• 1) Kenneth Diplock. s.11 Devlet Yönetiminde Hakimlerin Rolü. İHİD. 1980/2
• 2) Kenneth Diplock. s.11 Devlet Yönetiminde Hakimlerin Rolü. İHİD. 1980/2
• 3) VELİDEDEOĞLU, Medeni Hukuku, s.87 /Türk Medeni Hukukunun Umumi Esasları 4. Bası 1951-İstanbul (Medeni Hukuk)
• 4) BOZKURT, s.12 Türk Medeni Kanunu Nasıl Hazırlandı? Medeni Kanunun XV. Yıl Dönümü İçin 1944-Istanbul
• 5) KANETİ, s. 60. Türk Medeni Kanunun Atatürk İlkeleri Işığında Yorumlanması, IÜHF. Doğumunun 100. Yılında Atatürk’e Armağan 1981-Istanbul
• 6) BAŞGİL, Din ve Laiklik 4. Baskı 1979-İstanbul
• 7) BOZKURT, Türk Medeni Kanunu Nasıl Hazırlandı? Medeni Kanunun XV. Yıl Dönümü İçin 1944-İstanbul
• 8) TEKİNAY, Aile s.496 Konuşma Medeni Kanunun 50. Yıl Sempozyumu. I. Tebliğler. 1978-İstanbul
• 9) ATAAY, s.55-56 Neden İsviçre Medeni Kanunu? İsviçre Medeni Kanununun Türkiye Cumhuriyeti Tarafından İktibası Nedenleri. Medeni Kanun 50. Yıl Sempozyumu. 1. Tebliğler 1978-Istanbul
• 10) SEROZAN, s.97,98 Rona, Bir Daha: Yasacılık ve Hukukçuluk Üstüne, MHD. 197117

[zombify_post]