Bir zamanlar haberlerden düşmeyen af yasası artık neden konuşulmuyor? Gündemin daha “ciddi” sorunları mı var yoksa sessiz sedasız bir af yasası mı çıkarıldı?
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, cezaların çektirilmesi ile ilgili amaçlar doğrultusunda düzenlemeler yapmış, hükümler koymuştur. Cezaların çektirilmesinin amaçları modern hapishanelerin doğumuyla birlikte daha da ön plana çıkmıştır. Özellikle 17. yy.daki Amsterdam Hapishaneleri ile ilk defa modern anlamda hapishaneler kurulmuş ve cezaların neden çektirildiği üzerine daha yoğun bir biçimde düşünülmeye başlanmıştır. Tarihsel gelişmeler neticesinde günümüzde temel olarak mutlak ceza teorisi ve nispi ceza teorileri olmak üzere ceza teorileri üzerinde durulmuştur. Nispi ceza teorilerinin altında hem topluma yönelik genel önleme amacı yer almaktadır hem de suçluya yönelik pozitif ve negatif özel önleme amaçları yer almaktadır.
Bu teoriler ışığında oluşturulan 5275 sayılı Kanun’umuzun 104. maddesinde denetimli serbestlik ve yardım merkezleriyle koruma kurullarına yer vermiştir. “Cezaları ertelenen, salıverilen veya haklarında hapis cezası dışında herhangi bir tedbire hükmedilen hükümlülerin toplum içinde izlenmesi, iyileştirilmesi, psiko-sosyal problemlerinin çözülmesi, salıverme sonrası korunması ve yargılanan kişiler hakkında sosyal araştırma raporlarının düzenlenmesi ve mağdurun korunması gibi görevleri yerine getirmek üzere denetimli serbestlik ve yardım merkezleri kurulur.” ifadeleriyle denetimli serbestlik kurumunun amacı ortaya koyulmuştur. Akabinde Kanun’un 105/A maddesinde denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın nasıl infaz edileceği açıklanmıştır. Hükme göre:
“Hükümlülerin dış dünyaya uyumlarını sağlamak, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini ve güçlendirmelerini temin etmek amacıyla, açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitimevinde bulunan ve koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan iyi hâlli hükümlülerin talebi hâlinde, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına, ceza infaz kurumu idaresince hazırlanan değerlendirme raporu dikkate alınarak, hükmün infazına ilişkin işlemleri yapan Cumhuriyet başsavcılığının bulunduğu yer infaz hâkimi tarafından karar verilebilir.”
Konumuza dönecek olursak; “İNFAZ KANUNU GEÇİCİ MADDE 6 İLE KORONAVİRÜS PERDESİYLE AF MI ÇIKARILDI?” sorusunu sormamızın bir amacı var.
Geçici madde 6 hükmü şu şekildedir:
“(1) 30/3/2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından; (…) kapsamına giren suçlar hariç olmak üzere, 105/A maddesinin birinci fıkrasında yer alan “bir yıl”lık süre, “üç yıl” olarak uygulanır.”
Bilindiği üzere geçici madde hükmünde yer alan tarih COVID-19’un ülkemize yayıldığı ve resmi olarak bilinen tarihtir. Bu tarihe kadar işlenen suçlar bakımında sayılan bazı suçları ayrı tutmak kaydıyla 105/A maddesinin birinci fıkrasında yer alan süre değiştirilmiştir. Süreyi değiştirerek 105/A maddesini okuyacak olursak şöyle bir sonuç çıkacaktır: “(…) koşullu salıverilmesine üç yıl veya daha az süre kalan iyi hâlli hükümlülerin talebi hâlinde, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına, (…) karar verilebilir.”
Durumun mahiyetini bir örnek üzerinden açıklamak gerekirse; 9 sene kapalı infaz kurumunda cezasının çektirilmesine karar verilmiş bir kişi, normal şartlarda Açığa Ayrılma Yönetmeliği’nin madde 6/1-a ve 5275 sayılı Kanun madde 107 beraber değerlendirildiğinde 1 ayını kapalı ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra iyi halli olan kişi, koşullu salıverme tarihine 7 yıl ve daha az kaldığında açık kuruma ayrılabilirdi. Örneğimizde 9 yıl ceza almış kişi için istisna haller ayrı tutulmak kaydıyla, koşullu salıverme süresi 4.5 sene olacaktır. Yani bu kişi kapalı ceza infaz kurumunda 1 ay cezasını infaz ettikten sonra açık ceza infaz kurumuna geçecek 4 sene 6 ay açık ceza infaz kurumunda cezasını infaz edecekti. FAKAT geçici madde 6 hükmüyle bu örnekteki kişi, 1 ay kapalı ceza infaz kurumunda kaldıktan sonra açık ceza infaz kurumuna gidecek ve sadece 1 sene 6 ay açık ceza infaz kurumunda kaldıktan sonra denetimli olarak serbest bırakılacaktır.
Başka bir örnek vermek gerekirse; 6 yıl ve altında kasten işlenmiş bir suçtan ceza almış bir kişi en fazla 1 ay kapalı ceza infaz kurumunda yattıktan sonra açığa ayrılacak ve bu geçici madde hükmüyle açık ceza infaz kurumunda koşullu salıverilmesine 3 yıl kalmış olduğu için direkt cezası dışarıdan çektirilecektir. Yani 6 yıl ve altında ceza almış kişiler işledikleri suçun önemini anlayamadan salıverileceklerdir.
Bu madde ve onun akabinde çıkarılmış Geçici madde 9 gibi maddeler başta saydığım cezanın infazının amacını anlamsızlaştıran, ceza hukukunu erozyona uğratan hükümlerdir.
Geçici madde 9/5: “Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle, açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumunda bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlüler, 105/A maddesi kapsamında denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler ve 106 ncı madde veya diğer kanunlar uyarınca denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlüler, 31/5/2020 tarihine kadar izinli sayılır. Salgının devam etmesi hâlinde bu süre, Sağlık Bakanlığının önerisi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından her defasında iki ayı geçmemek üzere yedi kez uzatılabilir. Bu fıkra uyarınca izinli sayılanlar hakkında 95 ve 97 nci madde hükümleri uygulanır.”
“(6) (…) İlgili mevzuat uyarınca açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya, beşinci fıkrada belirtilen süreler içinde hak kazandıkları takdirde beşinci fıkra uyarınca izinli sayılırlar. Beşinci fıkrada belirtilen sürenin tamamlanmasından sonra ise açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanıp kazanmadıklarına bakılmaksızın, 95 inci maddede düzenlenen izin hakkından yararlanırlar. Bu fıkra hükmü 31/7/2021 tarihine kadar uygulanır.”
Geçici madde 9’un sürekli atıf yaptığı maddeler yani, 5275 sayılı kanunun 95 ve 97. maddeleri “özel izin” ve “izinden dönmeme, geç dönme” hükümlerini ihtiva eder. Özel izin, hükümde düzenlendiği üzere belli özellikteki hükümlülerin dış dünyaya uyumlarını sağlamak amacıyla kurum en üst amirinin önerisi ve Cumhuriyet Başsavcılığının onayı ile üç ayda bir, yol hariç yedi güne kadar verilebilen izindir. Geçici madde hükmü ile kanunun amaçlarından olan kişinin dış dünyaya uyumu, aile bağlarını sürdürme gibi hususlar anlamını yitirmiştir. Çünkü hükümden anlaşıldığı üzere COVID-19 “gerekçe” gösterilerek hükümlülere özel izin verilmiştir. Özel izin verilen kişiler pandemi dolayısıyla evde kalarak cezalarını çekiyorlar (!) Özel izin üç ayda bir 7 gün olarak düzenlendiği halde geçici maddeyle (6. fıkrada) bu, kesintisiz yapılmıştır.
Dolayısıyla tüm bu hükümler bir bütün olarak göz önüne alınınca bir af yasası çıkarılman af yasası hükümlerinin uygulandığı görülebilir. Kanun koyucu bu düzenlemeleri yaparken cezaevlerinin doluluk oranları gibi kendine göre haklı nedenler yaratmış olabilir; fakat cezanın infazının amacını, 17. yy.dan bu yana yapılan muhakemeleri, suçlunun kendi kendine suçunu düşünüp anlama, iyileşme sürecini yok saymaktadır. Elbette Covid-19 gibi salgın bir hastalığın olduğu dönemde hükümlü yahut tutukluların gerekli önlemler alınmaksızın ceza infaz kurumlarında tutulması düşünülemez. Fakat, getirilen geçici hükümlerle “özel izinli” sayılan hükümlüler cezalarını tabiri caizse, dışarıdan çekmektedirler. Bu durum bizim gibi genç hukukçuları ve daha nicelerini suç ve cezanın amacı bakımından endişeye düşürmektedir.
–
Kaynakça
- DEMİRBAŞ, Timur. İnfaz Hukuku. 7. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, Eylül 2020.
- ATLADI, Ramazan Barış. Akdeniz Üniversitesi Ders Notları.
0 Yorum