“Sınai mülkiyet hakları; marka, patent, tasarım, faydalı model ve coğrafi işaretler gibi buluşların ve yeniliklerin, yeni tasarımların ve özgün çalışmaların ilk uygulayıcıları adına ticaret alanında üretilen ve satılan malların üzerlerinde, üreticisinin veya satıcısının ayırt edilmesini sağlayacak işaretlerin sahipleri adına, kayıt edilmesini ve böylece bu kişilerin ürünü üretme ve satma hakkına belirli bir süre sahip olmalarını sağlayan haklardır” şeklinde tanımlanmıştır.
Aslında Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) ’nun temelini, fikri ürünleri korumayı amaçlayan, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu oluşturmaktadır. Bu kanunda eser, eser sahibinin hakları, hakların tecavüzü ve korunması başlıkları detaylı bir şekilde düzenlenmiş durumdadır. Sınai Mülkiyet Kanunu ise; yukarıda açıklamış olduğum sınai mülkiyet hakları çerçevesinde düzenlenmiş olan bir kanundur. SMK’nın 4-32. maddelerini kapsayan birinci kitabı markaya ilişkindir. Kanunun 146-165. maddelerini kapsayan beşinci kitabı ise marka ile birlikte, patent tasarım vb. ortak hükümleri içermektedir.
Görece çok yeni bir kanun olan Sınai Mülkiyet Kanunu, 10 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Şahsi kanaatim; uygulamada yetemediği durumları olsa da, fazlasıyla ihtiyacı karşıladığı yönündedir. Peki o zaman 2017’den önce uygulamada SMK’nın yerini dolduran ne idi? Kanun Hükmünde Kararnameler.
Marka hakkında ilk kanuni düzenleme diyebileceğimiz çalışma, 1872 yılındaki Alamet-i Farika (Marka) Nizamnamesine dayanır. Bu denli eski tarihe dayanan marka hukuku için, devamında 1955 yılında talimatname çıkarılmıştır. 1965 yılında ise; 551 sayılı eski Markalar Kanunu yürürlüğe girmiştir. SMK ’dan önceki son değişiklik olan 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ise 10 Ocak 2017 tarihine kadar yürürlükte kalmıştır.
KHK dönemlerine kısaca değinecek olursak; 1955 yılında Türkiye ile Avrupa Birliği arasında, Ortaklık Konseyi’nin 1/95 sayılı kararı alınmış ve bu karar ile fikri ve sınai hakların korunması faaliyetleri hız kazanmıştır. Zira bunun dikkate alınmasının sebebi; Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üyelik başvurusunda bulunmasıdır. Ortaklık Konseyi kararı hükmüne göre Türkiye; TRIPS anlaşmasını uygulamaya koymak, bu hususta bazı uluslararası sözleşmelere taraf olmak ve AB üye ülkelerince düzenlenen hukuki düzenlemelere paralel düzenlemeler yapmak yükümlülüğü altına girmiştir. Bu doğrultuda ise 551 sayılı KHK, yerini 556 sayılı KHK‘ya devretmiştir. Ardından da Sınai Mülkiyet Kanunu’na.
–
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler:
- Yeni marka türleri tanımlandı.
- Muvafakatname kabul edildi.
- Tanınmış markalar mutlak red nedeni olmaktan çıkarılıp nispi red nedenleri arasına alındı.
- Markanın koruma kapsamı genişletildi.
- Markanın dürüst ticari kullanımı.
- Hükümsüzlük ve iptal ayırımı netleşti.
- Kullanılmayan markalar işlevsiz hale getirildi.
- Türk patent markayı iptal edebilecek hale getirildi.
- Marka başvurularına itirazda uzlaşma imkânı getirildi.
- Yayına itiraz süresi kısaltıldı.
- Sessiz kalma nedeniyle hak kaybı yasal hale geldi.
- Marka suçlarının kapsamı genişletildi.
- Kötü niyetli başvuru ve tesciller hem itiraz hem de hükümsüzlük sebebi sayıldı.
- Kısmi yenileme mümkün hale geldi.
Türk Marka Hukuku, çok eskiye dayanan çalışmalar sunsa da; gerçek anlamda yasalaşması çok yeni bir tarihe dayanmaktadır. Ayrıca gerek Fikri ve Sınai Haklar Mahkemeleri’nin azlığı, gerek bu konu özelinde uzmanlaşmış hakimlerin bulunmaması gibi sebepler, uygulamada iş/işlemleri aksatmaktadır. Hal böyle olunca da SMK’nın yetemediği durumlar olmaktadır.
Bu hususta kat edilecek yollar olsa da; Türk Marka Hukuku adına Sınai Mülkiyet Kanunu geç gelen ama iyi ki gelen bir kanundur.
–
Kaynakça
- ŞAHİN, O. , SEVİMLİ, A. (2017) 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler – Soru&Cevap, https://www.ozbek.av.tr/yayinlar/6769-sayili-sinai-mulkiyet-kanununun-getirdigi-yenilikler-soru-cevap/#:~:text=SMK%2C%2010%20Ocak%202017%20tarihinde,maddenin%204.%20f%C4%B1kras%C4%B1%20ve%2046. , (Erişim Tarihi: 6.03.2021)
- http://www.kop.gov.tr/upload/dokumanlar/171.pdf
- SULUK, C. (2018) 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun Getirdiği Yenilikler, Dergi Park https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/520575
- https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6769.pdf
- SULUK, C., KARASU, R., NAL, T., (2019) Fikri Mülkiyet Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- ÇOLAK,U. (2018) Türk Marka Hukuku, 4. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
0 Yorum