Son zamanlarda elektrik, doğal gaz, ulaşım gibi temel ihtiyaç olarak nitelendirdiğimiz ve hepimizin zorunlu olarak kullandığı birçok maddeye yüksek oranda zam geldi. Ancak bu zamlar arasında rekor elektrik zammında. %50 – %125 arasında açıklanan zamma tarife değişikliği veya yeni uygulama denildi ve bununla birlikte kademeli fatura dönemine geçildiği açıklandı. Peki, bu zam nasıl hesaplanıyor ve bizleri nasıl etkileyecek? 2021’de tüketimin tamamı aynı fiyatla çarpılıyordu. Ancak şuan fatura iki kademede değerlendiriliyor. Yani zam iki kademe için ayrı ayrı yapıldı. 150 kilovatsaate kadar olan tüketimler 2022’nin %50 zamlı fiyatıyla (1,37) çarpılacak. Geriye kalan tüketimler ise 2022’nin %125 zamlı ikinci kademe fiyatlıyla(2,06) çarpılacak. Kısaca özetlemek gerekirse tüketim arttıkça zam daha çok hissedilecek. %50’den fazla zam ödemek istemiyorsak 150 kilovatsaatin altında elektrik tüketmemiz gerekiyor. Burada hedef alınan kitle ise dar gelirli ailelerin olduğu açıklandı. Türkiye’nin gelir dağılım durumuna baktığımızda dar gelirli ailelerin genelde geniş aileler olduğunu görüyoruz. Yani anne, baba, çocuklar belki büyükbaba büyükanne gibi kişilerin bulunduğu aileler. Cambridge Üniversite’sinden Dr. Sinan Küfeoğlu’na göre bu tür ortalama bir Türk ailesinin elektrik tüketiminin azaltılmasına yönelik tüm önlemleri almış olsalar bile 150 kilovatsaatin altında elektrik kullanmalarının maalesef mümkün olmadığı kanaatinde.
–
Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı ise 31 Aralık 2021 tarihli 31706 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun 10707 ve 10708 sayılı Kurul Karalarının yürütülmesinin durdurulması ve iptaline yönelik dava açtığını duyurdu. Öncelikle usule ilişkin olarak değerlendirmek gerekirse, iptali talep edilen düzenlemeler toplumun genel menfaatini ilgilendirir. Hukukun üstünlüğünü, insan haklarını korumak ve savunmak TBB’ye verilmiş bir görevdir. Bunun yanı sıra TBB elektrik abonesi sıfatına haizdir. Bu sebeple dava açmakta menfaati olduğu gibi ehliyeti de vardır.
–
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. tarafından 2011 yılında yapılan çalışmada, kent merkezinde yaşayan orta gelirli dört kişilik bir ailenin elektrik tüketimi 253 kilovatsaat olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Elektrik Mühendisleri Odası’nın yaptığı başka bir araştırmada dört kişilik bir ailenin aylık ortalama elektrik tüketimlerinin 230 kilovatsaat olduğu tespit edilmiştir. Bu durumda EPDK tarafında getirilen düzenleme meskende kaç kişinin yaşadığını gözetmediği sadece günlük ortalama tüketime yönelik bir kademe getirdiği aşikârdır. Alınan karar sosyal devlet ilkesine ve hukuk devleti ilkesine aykırıdır. Elektrik Piyasası Kanunu’nun m.1 ve Tüketicinin korunması Hakkındaki Kanun m. 1 uyarınca elektriğin tüketicilere yani topluma yeterli düzeyde, kaliteli, sürekli ve düşük maliyette verilmesi gerekir. Ayrıca Anayasa’nın 172. maddesi de bunu destekler niteliktedir.
–
Son olarak Anayasa Mahkemesinin daha önce vermiş olduğu kararlarda da gördüğümüz üzere elektrik hizmetinin bir kamu hizmeti olduğu belirtilmiştir. Kamu hizmetinin toplum yararına uygun olarak tüketiciye sunulması gerekir. Elektrik temel bir ihtiyaçtır, tüketici hakkıdır ve toplumsal bir hizmettir. Fahiş elektrik zamları Evrensel Tüketici Haklarına, Anayasaya ve kanunlara açıkça aykırıdır.
–
Kaynakça
- https://d.barobirlik.org.tr/2022/20220211_dilekce.pdf
- https://m.youtube.com/watch?v=qawwczfw0sQ
- https://www.cumhuriyet.com.tr/amp/ekonomi/76-barodan-elektrik-zamlari-icin-anayasaya-aykiri-aciklamasi-1906883
- https://www.birgun.net/amp/haber/turkiye-barolar-birligi-nden-elektrik-zamlarina-karsi-dava-zamlar-sirketlerin-kari-icin-376817
0 Yorum