Düşük Yapan Kadınların Cinayet Suçlamasıyla Hapse Atılabildiği Ülke: El Salvador

Dünyada kürtajı her şartta yasaklayan 26 ülke mevcut. Bu ülkelerde kadının hayatını tehlikeye atsa da ensest veya tecavüz sonucu olsa da kürtaja hiçbir şekilde izin verilmiyor. Bu ülkeler genellikle Latin Amerika’da bulunuyor: Nikaragua, Şili, Dominik Cumhuriyeti, Haiti, Brezilya, Honduras, El Salvador… Kürtajın tamamen yasak olduğu ülkelerde Avrupa Birliği üyesi İrlanda ve Malta da dikkat çekiyor.

El Salvador ise bu ülkeler arasında en sıkı kürtaj yasaklarının uygulandığı yer. Ülkede düşük yapan kadınlara bile kendilerine kürtaj yapmaya çalıştığı düşüncesiyle bakılıyor hatta bu kadınların cinayet suçlamasıyla hapse atılmaları bile muhtemel.

Kadın tecavüz sonucunda hamile kalsa, sağlığında ciddi bir tehlike  veya ceninde sakatlık olsa bile 1998’den beri bu yasalar hiçbir vakada esneklik göstermiyor. Gebeliği sonlandıran kadın sekiz yıl ve üzeri hapis cezası ile yargılanırken, hakimin “cinayet”  hükmü verdiği davalarda hapis cezası 40 yıla kadar çıkabiliyor. Bu yasak kadınların intihar etmesine de sebep olabiliyor. Ayrıca yargılamada yaşanan hatalar insanların hayatlarından geri alınamaz zamanları da çalıyor. Elde edilen verilere göre 1998-2013 yılları arasında 600 kadın tutuklanmış. Bunlardan bazılarının hikayeleri şöyle:

• 18 yaşındayken üvey babasının tecavüzü yüzünden hamile kalıp geçen yıl bir kız çocuğu dünyaya getiren Imelda Cortez, hamileliği sırasında kürtaj girişiminde bulunduğu gerekçesiyle Nisan 2017’de gözaltına alınmıştı. Davada, 11 yaşından beri 70 yaşındaki üvey babasının sistematik tecavüzüne uğrayan genç kadının 20 yıl hapsi isteniyor. Annesinin evin tuvaletinde kanlar içinde bulduğu ve hastaneye yetiştirdiği Cortez hakkında acil servistekiler kürtaj şüphesiyle polise ihbarda bulunmuştu. Polis, evin tuvaletinde bebeği sağlıklı halde buldu. Buna rağmen Cortez cinayete teşebbüsle suçlandı ve hastanede bir hafta kaldıktan sonra hapishaneye yollandı. Cortez’i hastanede ziyaret eden üvey babası, tecavüze dair ifade verirse onu, kardeşlerini ve annesini öldürmekle tehdit etti. Bir başka hasta bunu duyup hemşireye söyledi ve o da polise bildirdi. Buna rağmen savcılar Cortez’i suçunu haklı çıkarmak için üvey babasıyla ilgili suçlama uydurmakla itham etti. Fakat DNA testleri çocuğun babasının, Cortez’in üvey babası olduğunu kanıtladı. Üvey baba hakkında hala iddianame hazırlanıyor. Olayın en iç acıtan tarafı ise manzara tüm çıplaklığıyla ortadayken Cortez’in cinsel saldırı kurbanı değil de, suçlu olarak görülmesi.
• Guadalupe isimli kadın 18 yaşındayken ikinci çocuğuna hamile kalmıştı. Ancak kadın çalıştığı sırada düşük yaptı ve en yakın hastaneye götürüldü. Devlet hastanesi olan San Bartolo Ulusal Hastanesi’ndeki doktorlar, kadının düşük yaptığını anlayınca herhangi bir cezai yaptırımla karşılaşmamak için polisi çağırdı. Hastane odasında, avukatı olmadan sorguya çekilen kadın, bilinçli olarak düşüğe neden olduğuna dair hiçbir kanıt olmamasına rağmen 30 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 2015 yılında cezasının sekiz yılını yatmış olan Guadalupe isimli kadına ceza affı için Meclis’te oylama yapıldı. Hak savunucuları bu oylamanın Orta Amerika’da feminist hareket için büyük bir zafer ve ülkedeki kadınlar için bir dönüm noktası olmasını bekliyordu. Ancak sadece 42 Meclis üyesi Guadalupe’un affedilip serbest bırakılması için evet oyu verdi. Ceza affı için 43 oy gerekiyordu. Yeterli oy sayısına ulaşamayan Guadalupe, 22 yıl daha hapis yatacak.
• Glenda Xiomara Cruz, 30 Ekim 2012 sabahı karın ağrısıyla kıvranıyor ve ağır kanama geçiriyordu. El Salvador’un doğusundaki Puerto El Triunfo’da yaşayan 19 yaşındaki Xiomara, en yakın devlet hastanesine gitti. Hastanede doktorlar kendisine bebeğini kaybettiğini bildirdiler. Xiomara, hamile olduğunu da o anda hastanede öğrenmişti. Düşük yaptıktan dört gün sonra, çok hasta olduğu için gidemediği mahkeme tarafından, 38 ile 42 hafta arasındaki bebeğini kasıtlı olarak öldürdüğü gerekçesiyle ağırlaştırılmış cinayetle suçlandı. Hastane, Xiomara’nın kürtaj yapmaya çalışırken bebeğini düşürdüğü ihbarında bulunmuştu polise. Glenda Xiomara Cruz, başkentin dışındaki Ilopango kadın hapishanesine nakledildi. Ve geçen ay, “bebeğinin hayatını kurtarmış olması gerektiği” hükmüne varan yargıç tarafından 10 yıl hapse mahkum edildi. Xiomara’nın avukatı Dennis Munoz Estanley, El Salvador yasalarının, suçluluk varsayımı üzerine kurulu olduğunu, böylece kadınların masumiyetlerini kanıtlamalarının güçleştirildiğini belirtti. Estanley, “Xiomara adil olmayan ve ayrımcılık gözeten hukuk sistemimizin masum kurbanlarından bir başkası. Bu sistem en zayıf kanıtlara dayanarak, gebelikle ilgili sorunlar yaşamış yoksul ve genç kadınları hapse atıyor.” dedi.
• Sonia Tabora isimli genç kadın 20 yaşında kahve tarlasında çalışırken düşük yapmıştı ve daha sonrasında  cinayetten hüküm giyerek ceza evine girmişti. 30 sene sonra devlet tarafından özür dilenerek serbest bırakıldı.

Günümüzde hala El Salvador’daki adaletsiz kürtaj yasasının değişmesi için mücadele ediliyor.

Örneklere benzer bir şekilde  kürtaj yaptırarak cinayet işledikleri gerekçesiyle 30 yıl hapis cezasına çarptırılan, 2017’de temyiz duruşmasını Uluslararası Af Örgütü ve değişik ülkelerin büyükelçilerinin izlediği ve serbest bırakılması için toplanan 50 bin imza verilen Carmen Vasques ve 10 dakika süren bir duruşmadan sonra 40 yıl hapis cezasına çarptırılan  Maria Teresa Rivera İsveç’in başkenti Stockholm’ de bir araya geldiler.  Rivera : ”Yaşadıklarımızı herkese anlatmamız ve korkmamamız gerektiğini söyledim. Tecavüz eden erkekler serbest, düşük yapan kadınlar kürtaj suçlamasıyla hapisteydi. Böyle adalet olmaz! Sonunda cezaevinden çıkmayı başaranların diğerlerinin özgürlüğü için mücadele etmesi için birbirimize söz verdik. Benim hayalim kadın ve genç kızların şiddete uğramadığı bir ülkede yaşaması. Tüm kadınların insan hak ve özgürlüklerinden yaralanmalarını ve insanca yaşamalarını istiyorum. Bunun için uluslararası dayanışma da çok önemli.” dedi ve bu kadınlar cezaevindeki kadınları özgürleştirmek için söz verdiler.

Uluslararası Af Örgütü’nün Amerika direktörü Erika Guevara-Rosas yaptığı açıklamada “ El Salvador’un kürtaj karşıtı yasası sayısız kadın ve ailesinin acı çekmesinden başka hiçbir işe yaramıyor. İnsan haklarını ihlal eden bu yasanın ne bu ülkede ne de dünyanın hiçbir yerinde yeri yoktur” diye konuştu.

İnsan Hakları İzleme Örgütü ise kürtajı yasaklayan kanunun “kadınların sağlığını ve yaşamını tehlikeye attığını” söyledi.

Geçtiğimiz yıl  Birleşmiş Milletler (BM)’ye bağlı bir grup uzman  El Salvador’a kürtaj yasasının değiştirilmesi belirli durumlarda hamileliğin sona erdirilmesine izin verilmesi ve kadınların mahkum edildiği her davanın yeniden görülmesi çağrısını yaptı .

Umarız ki en kısa zamanda tüm kampanyalar ve çağrılar kadınların özgürlerini kısıtlayan bu yasanın değişmesini sağlar.