“Tüm hayvanların en zekisi, iyiliğin ne demek olduğunu bilen insanoğluna bir baskı yöntemi uygulayarak onu otomatik işleyen bir makine haline getirenlere kılıç kadar keskin olan kalemimle saldırmaktan başka hiçbir şey yapamıyorum…”
Kitabıyla ilgili çarpıcı bu sözleri söyleyen Anthony Burgess, ilk bölümde geceleri çetelerin hüküm sürdüğü sokakları ve dehşet verici suçların nasıl bir soğukkanlılıkla işlendiğini gözler önüne seren bu distopya eserinin anti kahramanı Alex ile arkadaşlarından oluşan bir çetenin işlediği suçları ve karakterlerin suça karşı bakış açılarını ele alır. Kitabın ikinci bölümünde ise Alex’in tutuklanması ve kendisi gibi suç işleyen insanları değiştirmeye çalışan bir projeye kobay olması anlatılır.
Projede uygulanan ceza ve sözde tedavi yönetiminin amacı, Alex’i suçtan iğrenen bir insan haline getirmektir fakat suçu önlemek adına yapılan bu deneylerde tarihin hiçbir döneminde kabul edilemeyecek ve işkence sayılabilecek teknikler kullanılmaktadır. Bu deneyler sonucunda Alex; artık daha önce yaptığı kötülükleri düşünemeyen, biri ona saldırdığında karşılık veremeyen bir birey haline gelir. Fakat bu yeni Alex, özgür iradesiyle bu hale gelmemiş, kalbi ve istekleri hala kötülüklerden arınmamıştır. Sadece içinde bulunduğu durumdan dolayı, olmadığı bir insan gibi davranmaya çalışmıştır ve çağdışı yöntemlerle psikolojisiyle oynanarak bambaşka birine dönüşmüştür.
–
——-
–
–
–
Bu romanda anlatılanların gerçek olduğunu veya olabileceğini düşünerek çağdaş ceza hukukunu ve insan haklarını ele alarak şöyle bir değerlendirme yapabiliriz:
Uygulanan yöntemler, belki de toplumdaki suç oranını azaltmaya yardımcı olacak olsa da ceza hukukunda fail olarak adlandırdığımız suç işleyen kişiler için yararlı bir çözüm değildir. Bu şekilde zoraki yöntemlerle suç işleme ihtimali yok edilen kişilerin sadece davranışları değişir, otomatik bir makine haline gelirler. Oysaki çağdaş hukuk kurallarına göre insanlar, seçimlerini özgür iradelerine göre yapmalıdır.
İyilik içten gelir. İyilik seçilen bir şeydir. İnsan seçemediğinde insanlıktan çıkar.
–
–
–
Çağdaş ceza hukukunun yardımcı nitelikteki işlevi sayılan suçluya kefaretini çektirme amacı salt adalet teorisi ile yakından alakalıdır. Bu amaç doğrultusunda suçlu; yaptıklarının karşılığı olarak özgürlüğünden mahrum kalır, sıkıntı çeker hatta zaman zaman toplumsal saygınlığı azalır. Burada dikkat çekmemiz gereken husus, bu saydığımız amacın yardımcı nitelikte olmasıdır. Yani çağdaş ceza hukukuna göre ceza hukukunun asıl işlevleri toplumsal yaşamın en önemli değerlerini korumak, genel önlemeyle birlikte özel önlemeyi sağlamak ve toplumsal güvenliği sağlayabilmek için güvenlik tedbirlerini uygulamaktır. Verilen cezaların infazında ise “Otomatik Portakal” distopyasının tam aksine, hümanizm ilkesine aykırı davranmadan suçluları sosyalleştirme ve toplumsal sorumluluğa sahip bireyler haline getirme amacı güdülür.
Hümanizm ilkesi doğrultusunda hazırlanan Alman İnfaz Kanunu, cezanın kefaret teşkil etmesi ve korkutucu olması gerektiği hakkındaki klasik görüşü ikinci plana atmıştır. Ülkemizde de Alman İnfaz Kanunu örnek alınarak hazırlanan 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’da “Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazında zalimane, insanlık dışı, aşağılayıcı ve onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz.” maddesi yer almıştır.
Fikrimce ceza hukukunun suçluya cezasını çektirme işlevi tamamen terk edilmeden ve hümanizm ilkesi göz önünde bulundurularak ceza ile tedavi yöntemleri seçilmelidir. Böylece suçlu hem yaptıklarının karşılığı olarak özgürlükten mahrum bırakılmış olur hem de doğru bir şekilde rehabilite edildiği taktirde, artık suç işlememeyi kendi özgür iradesiyle tercih eder.
Kısacası doğru uygulanan bir ceza politikası sonucunda, kişileri otomatik işleyen bir makine haline getirmeden mahkumların eğitimi ve iyileştirilmeleriyle suçlulukla savaşılabilir.
–
Kaynakça
-
İçel, Kayıhan. 2018. Ceza Hukuku Genel Hükümler. İstanbul. Beta Yayınları
-
http://masadergi.com/siradisi-bir-distopya-otomatik-portakal/
[zombify_post]
0 Yorum