Tutuklama; soruşturma ve kovuşturma aşamalarında şüpheli veya sanığın kaçmasına engel olmak, delillerin korunmasını sağlamak amacıyla alınan tedbir niteliğinde önlemdir. CMK’nın 100-108. Maddelerinde tutuklamayla ilgili düzenleme yapılmıştır. Tutuklama kararı verebilmek için muhtemel suç şüphesi ve CMK’da yer alan tutukluluk nedenleri var olmalıdır. Kararı mutlaka bir hakim vermelidir. Soruşturma aşamasındaki tutuklama kararını Sulh Ceza Hakimliği, kovuşturma aşamasındaki tutuklama kararını ceza davasının açıldığı mahkeme vermektedir.
Tutuklamaya itiraz şüphe ve sanık tarafından kullanılan bir haktır. CMK’ya göre tutuklama kararına karşı itiraz süresi 7 gündür. Süre hesaplanırken tutuklandığı gün hesaba katılmaz. İlgili Maddeler (AİHS md. 5/3 ve Anayasa md. 19/7). (CMK md.101/5, md. 104/2, md. 267 ve 268). Şüpheli hakkında yakalama kararı çıkartıldıysa bu karara kanunda kesin bir açıklıkla olmamakla beraber her zaman itiraz mümkündür. Ancak tutuklamaya yönelik yakalama kararı üzerine yakalandıktan sonra, yapılan değerlendirmede sanık ya da şüpheli tutuklanırsa, tutuklamaya itiraz süresi tutuklandıktan sonra işlemeye başlar.
Sanık ve Şüpheli dışında tutuklama itirazı hakkı olan kişiler şöyledir;
- Tutuklamaya itiraz başvurusu, tutuklanan şüpheli veya sanığın avukatı tarafından yapılabilir (CMK md. 261).
- Tutuklanan kişinin yasal temsilcisi (babası, annesi veya varsa başka yasal temsilcisi) de tutuklama kararına itiraz edebilir (CMK md. 262/1).
- Tutuklunun eşi de tutuklama kararına itiraz edebilir (CMK md. 262/1).
AVUKATIN BAŞVURMA HAKKI
Madde 261 – (1) Avukat, müdafiliğini veya vekilliğini üstlendiği kişilerin açık arzusuna aykırı olmamak koşuluyla kanun yollarına başvurabilir.
YASAL TEMSİLCİNİN VE EŞİN BAŞVURMA HAKKI
Madde 262 – (1) Şüpheli veya sanığın yasal temsilcisi ve eşi, şüpheli veya sanığa açık olan kanun yollarına süresi içinde kendiliklerinden başvurabilirler. Şüphelinin veya sanığın başvurusuna ilişkin hükümler, bunlar tarafından yapılacak başvuru ve onu izleyen işlemler için de geçerlidir.
Tutuklama kararına itiraz, tutuklamaya itiraz dilekçesi verilerek yapılabilir. Bu dilekçede yazanlar kısa ve net olmalı eğer mümkünse maddeler halinde yazılmalıdır.
Diğer bir yol ise tutuklama kararını veren mahkemeye beyanda bulunularak bu beyanın katip tarafından tutanağa geçirilmesi ile yapılabilir. Tutuklama kararına itiraz üzerine, tutuklama kararını veren hakimlik ya da mahkeme, kendi verdiği tutuklama kararının 3 gün içinde değiştirmezse, itiraz dilekçesinin kendisine verildiği tarihinden itibaren üçüncü günün sonunda itirazı incelemeye yetkili üst mahkemeye yollamalıdır.
Sulh ceza hakimliği tarafından verilen kararlara yapılan itirazlar incelenmesi, o yerde bulunan birden fazla sulh ceza hakimliğini varsa numara olarak kendisini takip eden hakimliğe; son numaralı hakimlik için bir numaralı hakimliğe; ağır ceza mahkemesi olmayan yerlerde tek sulh ceza hakimliği varsa, yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine; ağır ceza mahkemesinin olduğu yerlerde tek sulh ceza hakimliği bulunuyorsa, en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliği tarafından yapılacaktır.
Asliye ceza mahkemesi hakimi tarafından verilen kararlara yapılacak itirazların incelemesi; yargı çevresinde oldukları ağır ceza mahkemesine ve bu mahkeme ile başkanı tarafından verilen kararlar hakkındaki itirazların incelenmesi, o yerde ağır ceza mahkemesinin birden çok dairesinin bulunması halinde, numara olarak kendisini izleyen daireye; son numaralı daire için birinci daireye; o yerde ağır ceza mahkemesinin tek dairesi varsa, en yakın ağır ceza mahkemesine ait olacaktır.
- CMK 268. Md ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
İTİRAZ USULÜ VE İNCELEME MERCİLERİ
Madde 268 – (1) Hâkim veya mahkeme kararına karşı itiraz, kanunun ayrıca hüküm koymadığı hâllerde 35 inci Maddeye göre ilgililerin kararı öğrendiği günden itibaren yedi gün içinde kararı veren mercie verilecek bir dilekçe veya tutanağa geçirilmek koşulu ile zabıt kâtibine beyanda bulunmak suretiyle yapılır. Tutanakla tespit edilen beyanı ve imzayı mahkeme başkanı veya hâkim onaylar. 263 üncü Madde hükmü saklıdır.
(2) Kararına itiraz edilen hâkim veya mahkeme, itirazı yerinde görürse kararını düzeltir; yerinde görmezse en çok üç gün içinde, itirazı incelemeye yetkili olan mercie gönderir.
(3) İtirazı incelemeye yetkili merciler aşağıda gösterilmiştir:
a) Sulh ceza hâkiminin kararlarına yapılan itirazların incelenmesi, yargı çevresinde bulundukları asliye ceza mahkemesi hâkimine aittir.
b) Sulh ceza işleri, asliye ceza hâkimi tarafından görülüyorsa itirazı inceleme yetkisi ağır ceza işlerini gören mahkeme başkanına aittir.
c) Asliye ceza mahkemesi hâkimi tarafından verilen kararlara yapılacak itirazların incelenmesi, yargı çevresinde bulundukları ağır ceza mahkemesine ve bu mahkeme ile başkanı tarafından verilen kararlar hakkındaki itirazların incelenmesi, o yerde ağır ceza mahkemesinin birden çok dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye; son numaralı daire için birinci daireye; o yerde ağır ceza mahkemesinin tek dairesi varsa, en yakın ağır ceza mahkemesine aittir.
d) Naip hâkim kararlarına yapılacak itirazların incelenmesi, mensup oldukları ağır ceza mahkemesi başkanına, istinabe olunan mahkeme kararlarına karşı yukarıdaki bentlerde belirtilen esaslara göre bulundukları yerdeki mahkeme başkanı veya mahkemeye aittir.
e) Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları ile Yargıtay ceza dairelerinin esas mahkeme olarak baktıkları davalarda verdikleri kararlara yapılan itirazlarda; üyenin kararını görevli olduğu dairenin başkanı, daire başkanı ile ceza dairesinin kararını numara itibarıyla izleyen ceza dairesi; son numaralı daire söz konusu ise birinci ceza dairesi inceler.
CUMHURİYET SAVCISININ TUTUKLAMA KARARININ GERİ ALINMASINI İSTEMESİ
Madde 103 – (1) Cumhuriyet savcısı, şüphelinin adlî kontrol altına alınarak serbest bırakılmasını sulh ceza hâkiminden isteyebilir. Hakkında tutuklama kararı verilmiş şüpheli ve müdafii de aynı istemde bulunabilirler. (Madde metninden çıkarılan cümle: 25/05/2005-5353 S.K./12.mad)
(2) Soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı adlî kontrol veya tutuklamanın artık gereksiz olduğu kanısına varacak olursa, şüpheliyi re’sen serbest bırakır. Kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiğinde şüpheli serbest kalır.
Tutuklama kararına itiraz dilekçesinin bir örneği:
… MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI’NA
DOSYA NO : …./….
SANIK :
ADI SOYADI : …..(Halen …..Cezaevi’nde tutuklu)
VEKİLİ :
KONU : …. Ceza Mahkemesi’nin … gün ve …. sayılı tutuklama kararına itirazım hakkındadır.
İTİRAZ NEDENLERİ:
HUKUKİ NEDENLER :
SONUÇ VE İSTEM: … Ceza Mahkemesi’nin …gün ve … sorgu sayılı tutuklama kararına itirazımın kabulü ile tahliyeme karar verilmesini talep ederim. …/…/…
(İsim Soyisim)
(İmza)
KAYNAKÇA
http://www.tugsanyilmaz.av.tr/ceza-hukuku/tutuklama-kararina-itiraz-nasil-yapilir
http://www.tcps.org.tr/?q=node/124
https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/tutuklama-karari.html
http://www.hukukitavsiyeler.com/2015/06/01/tutuklama-kararina-itiraz-dilekcesi-ornegi/
0 Yorum